Foto: Pablo Heimplatz

Over de risicoanalyse voor evenementen valt veel te schrijven. Van de keuze voor een methodiek tot de reikwijdte. Dat maakt de risicoanalyse al snel tot complexe materie. Eenvoudiger is het duiden van de onderlinge verschillen tussen de voor evenementen meest gangbare methodieken. Dit geeft een vluchtig maar helder inzicht in hoe de methodieken risico’s inventariseren en beoordelen.

Inventariseren

Verschillen zijn er vooral in de wijze waarop de methodieken risico’s inventariseren. Het gaat dan vooral om het aanbrengen van structuur in het denken om een te beknopte kijk te voorkomen. Iedere methodiek brengt dat op een eigen wijze. De drie voor evenementen meest gangbare methodieken doen dat door het gebruik van profielen, fases of veiligheidsgebieden (of een combinatie hiervan).

• Profielen – de Leidraad Veiligheid Publieksevenementen introduceerde in 2002 het inventariseren op basis van profielen: het publieksprofiel, het activiteitenprofiel en het ruimtelijk profiel. Daar kwam later bij: het dreigingsprofiel en het profiel van (de kwaliteit van) de veiligheidsorganisatie. Die uitbreiding van profielen is nodig om een te beknopte kijk te voorkomen.
• Fases – ongeveer even oud is het vertalen van de stadia van een evenement naar fases: de instroom, aanwezigheid (waaronder ook de verplaatsing binnen het evenement) en de uitstroom van bezoekers. Daar kan desgewenst aan toegevoegd worden: het arriveren (voor de instroom) en het vertrek (na de uitstroom). De fases zijn op zichzelf bruikbaar, maar ook goed te combineren met de profielen.
• Veiligheidsgebieden – de jongste van de drie methodieken is het inventariseren door beschouwing van de veiligheidsgebieden: safety, security en health. Door de toevoeging van management ontstaat een volledige beschouwing. Vooraf de kenmerken van het evenement in kaart brengen, bijvoorbeeld door middel van de profielen, helpt hier voor het scheppen van context die anders ontbreekt.

Beoordelen

De beoordeling van risico’s vindt vrijwel altijd plaats op basis van de waarschijnlijkheid (de kans dat het zich voordoet) en de impact (als het zich onverhoopt voordoet). Die beoordeling kan kwalitatief van aard zijn door de risico’s te rangschikken, maar ook kwantitatief middels een cijfermatige weging. Die weging is dan veelal een vermenigvuldiging van de waarschijnlijkheid en impact.

Aan de hoog beoordeelde risico’s kunnen direct maatregelen verbonden worden, maar het is ook mogelijk om deze eerst te vertalen naar incidentscenario’s. Door de ‘what-if’ vraag te stellen kan er een beter beeld ontstaan waartegen maatregelen worden genomen. Het is ook mogelijk om niet de risico’s op zichzelf, maar de incidentscenario’s te beoordelen op basis van de waarschijnlijkheid en de impact. Dat maakt een verschil in het moment van beoordelen.

Goed, beter, best?

De voor de hand liggende vraag welke methodiek het beste is, kent geen eenduidig antwoord. De keuze voor een bepaalde structuur in het denken is vooral afhankelijk van de gewenste focus. Een integrale risicoanalyse zal bijvoorbeeld eerder gebaat zijn bij de onder 1 en 3 genoemde methodieken, terwijl de onder 2 genoemde methodiek beter aansluit bij een focus op crowd management. Het is natuurlijk ook mogelijk om een persoonlijke voorkeur te hebben, bijvoorbeeld ten aanzien van gebruiksgemak. Volg die dan gerust, want voor iedere methodiek valt wat te zeggen en op iedere methodiek valt wat af te dingen.